توسط : انواع وکیل دادگستری و وکالت در نظام حقوقی ایران
انواع وکیل و تخصص‌های آنها را بشناسید!
وکالت عقدی است که در آن فردی (موکل) به فرد دیگر (وکیل) اختیار انجام امور مربوط به خود را می‌دهد و در واقع وکیل نماینده واسطه موکل خواهد بود.درقرارداد وکالت (وکالتنامه) حقوق و وظایفی برای طرفینی مشخص می‌شود.
اگر خانم و یا آقا بودن وکیل را فاکتور بگیریم، انواع وکیل به دو دسته وکلای عضو کانون وکلای دادگستری (نهاد مستقل) و وکلای مرکز وکلای قوه قضاییه (نهاد دولتی) تقسیم می‌شوند.
انواع وکیل را به چند دسته می توان تقسیم کرد؟
وکیل دادگستری:
به وکیلی که تحصیلات خود را در مقاطع لیسانس و بالاتر در رشته های حقوق، مبانی و فقه گذرانده است و در آزمون کانون وکلای دادگستری در میان رقابت سرسخت و سنگین رقبا موفق به کسب رتبه بالایی شده است وکیل پایه یک دادگستری می گویند. انواع وکیل پایه یک دادگستری بعد از گذراندن دوره کارآموزی پروانه وکالت کسب می کنند و می توانند به پرونده های حقوقی گوناگونی رسیدگی نمایند.
به شما پیشنهاد می کنیم مطلب وکیل دیوان را نیز مطالعه نمایید.
وکیل مدنی:
امروزه در موارد بسیاری برای امور حقوقی و یا اداری فردی را به عنوان وکیل مدنی اختیار می کنند. برای این کار وکیل و موکل باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه نمایند و برای موضوع مورد نظر خود وکالت نامه ای را تنظیم نمایند. از جمله این وکالت ها که توسط وکیل مدنی و موکل تنظیم می شود می توان به وکالت برای طلاق، خرید و فروش خانه، فسخ اجاره و رسیدگی به امور سازمان ها و ادارات دولتی اشاره کرد.
وکیل مع الواسطه:
در بسیاری از موارد فرد شرایط لازم برای انتخاب وکیل را ندارد، در نتیجه این کار را به فرد دیگری می سپرد تا از جانب او وکیل اختیار کند. به چنین وکیلی که توسط فرد دیگری انتخاب می شود وکیل مع الواسطه می گویند. وکیل مع الواسطه معمولا برای رسیدگی به امور جزایی و یا محکومیت های مالی انتخاب می شود که موکل به دلیل حبس توانایی انتخاب وکیل را ندارد.
چند نوع وکیل داریم؟
انواع وکیل دادگستری و وکالت در نظام حقوقی ایران
وکیل انتخابی:
وکیل انتخابی یکی از رایج ترین نوع وکیل است که فردی وکیل خود را شخصا انتخاب می کند و با تنظیم قرارداد وکالت او را برای دفاع از حقوق خود در مراجع قضایی نایب قرار می دهد.
وکیل معاضدتی:
براساس قانون مدنی همه افراد در مراجع قضایی باید برای خود وکیل داشته باشند، اما چنانچه به دلیل عدم توانایی مالی و یا هر دلیل دیگری شخصی نتواند برای خود وکیل انتخاب کند، براساس صلاح دید دادگاه و تشخیص کمیسیون کانون وکلا، برای او به صورت رایگان وکیل در نظر گرفته می شود تا بتواند از حقوق وی در دادگاه دفاع کند، به چنین وکیلی که با این روش انتخاب می شود وکیل معاضدتی می گویند.
وکیل تسخیری:
وکیل تسخیری در دعاوی کیفری نقش ایفا می کند، به این صورت که در موارد محاکماتی و دادرسی متهم به دلیل عدم بضاعت مالی و یا هر دلیلی از اخذ وکیل امتناع می کند. در واقع زمانی که هیچ وکیلی برای دفاع از حقوق متهم به پرونده وارد نشده است، دادگاه از میان وکلای دادگستری وکیلی را به صورت رایگان در اختیار متهم قرار می دهد. به وکیلی که این چنین وارد یک پرونده می شود وکیل تسخیری می گویند.
وکیل سازمانی:
یکی دیگر از انواع وکلایی که در مقاله “چند نوع وکیل داریم؟” به آن اشاره خواهیم داشت وکیل سازمانی است. براساس قانون حمایت قضایی از کارمندان نیروهای مسلح و دولتی، در صورتی که این کارمندان دولتی از جمله لشگری و کشوری در کارهای خدمتی با مشکلات حقوقی و قضایی مواجه شوند، سازمان محل خدمت او موظف است متخصصان حقوقی خود را به عنوان وکیل برای دفاع از کارمندانی که با مشکل رو به رو شده اند اختیار کند. به چنین وکلایی که در مراجعه قضایی از حقوق کارکنان دولتی دفاع می کنند، وکیل سازمانی می گویند.
وکیل اتفاقی:
در برخی موارد افرادی در رشته حقوق تحصیل کرده اند ولی هنوز شغل آن ها وکالت نیست ولی به صورت کاملا اتفاقی در مسیر حل مشکلات و رسیدگی به پرونده خویشاوندان خود در مراجع قضایی قرار می گیرند. در واقع این افراد بدون وارد شدن به مراحل کارآموزی و آزمون کانون وکلا در یک مورد خاص پروانه وکالت اخذ نموده اند و او با سپری نمودن روند قانونی و پرداخت هزینه ها می تواند چنین وکالتی را بپذیرد و از این طریق از حقوق خویشاوندانش دفاع کند، به چنین وکیلی وکیل اتفاقی می گویند.
وکیل کارآموز:
همان طور که بیان کردیم افراد تحصیل کرده در رشته های حقوق پس از قبولی در آزمون های ورودی دشوار کانون وکلای دادگستری می بایست مدتی را پیش وکیل با تجربه به عنوان کارآموز سپری نمایند. این افراد می توانند در همان مدت کارآموزی زیر نظر سرپرستان خود، وکالت پرونده های سبک را بر عهده بگیرند. به وکلایی که در دوران کارآموزی به وکالت می پردازند، وکیل کارآموز و یا کارآموز وکالت می گویند.
وکیل قوه قضائیه:
به تمامی افرادی که در رابطه با اجرای قانون پنج ساله سوم توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور از مرکز امور کارشناسان قوه قضائیه و مشاورین حقوقی پروانه وکالت اخذ کرده اند وکیل قوه قضائیه می گویند. یکی از مهم ترین انواع وکلا که در پاسخ به پرسش چند نوع وکیل داریم؟ باید به آن اشاره کرد وکلای قوه قضائیه می باشند.
وکیل ایثارگران(وکیل حمایتی):
هنگامی که بسیجیان و افراد ایثارگر در موضوعات حقوقی و قضائی با مشکلاتی رو به رو می شوند، وکلای قضائی که در اجرای قانون حمایت قضایی و یا قانون سپاه از دفتر حمایت قضایی پروانه دریافت نموده اند، به عنوان وکیل ایثارگران و بسیجیان در مراجع قضایی حاضر شده و خود را با نام وکیل حمایتی معرفی می کنند.
